موزه ها به مثابه "مقصد" درادبیات گردشگری به عنوان مکانی برای تعامل بازدیدکننده با آثار و مفاهیم شناخته شده و با رویکردی مخاطب محور، به هدف شناخت دریافت بازدیدکنندگان، تجربه بازدید از موزه را در اولویت پژوهشی خود قرار داده اند. با گذشت دو دهه از شکل گیری دانش واژه تجربه بازدیدکننده موزه که صورت دانشی آن توسط جان فالک و لیندا دیرکینگ مطرح شد، گسیختگی و ابهام در تبیین مؤلفه های اصلی و عوامل مؤثر در آن وجود دارد. در این مقاله با هدف تبیین مفهوم تجربه بازدیدکننده موزه، از روش اسنادی و مطالعه کتابخانه ای به منظور گردآوری داده ها استفاده شده است و با روش بازبینی سیستماتیک منابع و به شیوه فراترکیب، به تبارشناسی و تحلیل آرای نظریه پردازان برای شناخت تجربه بازدیدکننده موزه و شاخصه های آن، پرداخته است. با تحلیل این یافته ها چارچوب تحلیلی و مدل مفهومی تجربه بازدیدکننده موزه و عوامل شکل گیری و مقوله های آن ارائه شده است. عوامل شکل گیری در دو گروه درون فردی و برون فردی تقسیم و تحلیل شده اند. عوامل درون فردی شامل مجموعه ای دانش ها و تجربه های گذشته، علاقه ها و انتظارات است. عوامل برون فردی به سه دسته تقسیم می گردد: 1. عوامل فیزیکی-محیطی که دربردارنده عناصر فضایی و بصری که به حس بودن شخص در محیط وابسته اند، 2. عوامل اجتماعی و فرهنگی که دربرگیرنده متغیرهای همراهان و بافت فرهنگی است، 3. زمان به عنوان بستر شکل گیری و ماندگاری تجربه به عنوان متغیری مؤثر در نظر گرفته شده است.

موزه ها در گذار از دگرگونی های بنیادی، در جهان امروز، از مکانی مختص نگهداری و صیانت نفایس، رویکردی در تکریم انسان را در پیش گرفته اند. آن ها، به عنوان بستری برای خلق معنا همواره با نگاهی مبتنی بر خدمت رسانی به بازدیدکننده، سعی در شناخت برداشت های دیدارکنندگان به هدف ارتقا کیفیت بازدید رادارند. مفهوم تجربه زیسته بازدیدکننده، ظرفیت قابل توجهی برای توضیح دریافت ها از موزه داشته و به عنوان امری فردی و ذهنی، در هم پوشانی سه بستر فردی، فیزیکی و فرهنگی – اجتماعی صورت می پذیرد. پژوهش حاضر، از طریق بازتعریف و انسجام بخشیدن به مفهوم تجربه بازدیدکننده موزه در مکان مقدس، به بسط دانش در این خصوص می پردازد. این مقاله باهدف آشکارسازی ماهیت، چگونگی و خوانش تجربه بازدیدکنندگان موزه های موجود در حرم مطهر امام رضا (ع) به مثابه مکان مقدس صورت می پذیرد. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و رویکرد تفسیری با راهبرد کیفی است. روش پژوهش در بخش نظری، بازبینی سامانمند منابع و در بخش مورد پژوهی، تحلیل محتوای کیفی جهت دار را برگزیده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد تجربه بازدیدکننده موزه در مکان مقدس، به دلیل تسری قداست از بستر مکان در دو حوزه درون فردی و برون فردی تجربه تاثیر می پذیرد. تجربه بازدیدکننده در موزه های حرم مطهر امام رضا (ع) علیرغم تاکید بر بعد شناختی تجربه توسط متصدیان موزه، بیشتر سمت وسوی تجربه دینی را دارد.

جاذبه های معماری، به مثابه ذخایر ارزشمندی از فهم انسان از مکان، متنوع و گوناگون هستند که، با توجه به اقلیم، کارکرد و مواد و مصالح ساخته شده، جذابیت های فراوانی برای دیده شدن دارند. فهم تجربه ادراک شده بازدیدکنندگان فرایندی مهم در ادامه حیات جاذبه های معماری به منزله مقصد است. فهم این که مکان چگونه در بازدیدکنندگان و تجربه های آن ها تاثیر می گذارد بسیار ارزنده است؛ چراکه گردشگران و بازدیدکنندگان، با تحلیل تجربه خود، داوران نهایی قضاوت دیدار هستند. هدف تحقیق حاضر بررسی چگونگی تاثیر تجربه بازدیدکننده در مسجد جامع عتیق اصفهان به مثابه موزه معماری اسلامی-ایرانی در توسعه گردشگری معماری و همچنین شناسایی عوامل موثر در تجربه است. روش تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی است که به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق بازدیدکنندگان مسجد جامع عتیق اصفهان هستند. برای تعیین تعداد نمونه تحقیق، تعداد 217 نفر به روش تصادفی ساده و براساس جدول مورگان به دست آمد. جمع آوری اطلاعات به وسیله پرسش نامه انجام و پایایی ابزار تحقیق با کسب آلفای 842/0 تایید شد. به منظور تحلیل داده ها، از آزمون هم بستگی اسپیرمن، رگرسیون و تحلیل عاملی در محیط نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج آزمون هم بستگی و رگرسیون نشان می دهد بین تجربه بازدیدکنندگان مسجد جامع عتیق و توسعه گردشگری معماری رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و متغیر تجربه بازدیدکننده توسعه گردشگری معماری را پیش بینی می کند. همچنین، با استفاده از آزمون تحلیل عاملی، هشت عامل به منزله عوامل اثرگذار در تجربه بازدیدکننده و توسعه گردشگری معماری شناسایی شدند.

1پژوهش­های مختلفی نشان داده­اند که نظام آموزشی ایران، به تفاوت­های فرهنگی توجهی کافی نداشته­ و بیشتر مروجِ فرهنگ غالب و رسمی ملی به صورت مهندسی­گونه­ای است. کانونِ این پژوهش­ها بر درون­دادهای نظام آموزشی متمرکز بوده است. پژوهش حاضر با تکیه بر روش آمیخته اکتشافی تلاش داشت تا هم درون­دادها و هم فرایندهای آموزشی را مورد بررسی قرار دهد تا به راستی­آزمایی این ادعا بپردازد که آیا چنین ادعایی، با واقعیتِ موجود در نظام آموزشی همخوانی دارد. به این ترتیب، در بخش کیفی، ابتدا تجربه­های زیسته­ی معلمان از ملاک­هایی که برای انتخاب و استخدامشان در نظر گرفته شده بود، واکاوی شد (درون­دادها) و سپس در بخش کمی، موفقیت معلم در کلاس درس بر مبنای ملاک­های مطرح شده پیش بینی شد (فرایندها). یافته­های این پژوهش نشان داد که در استخدام معلمان به هویتی علمی و هویتی ایدئولوژیک بها داده می­شود و بدان دلیل ملاک­هایی مانند موفقیت­های شخصی، امتیازهای ویژه و مبانی اعتقادی و اخلاقی مطرح می­شوند. با این وجود، تنها موفقیت­های شخصی معلم است که می­تواند موفقیت او در کلاس درس را پیش بینی کند. این نشان می­دهد که هویتِ ایدئولوژیک تنها در درون­دادها نمود یافته­ها است و عملاً در فرایندهای کلاسی و درسی نهادینه نشده است. به این ترتیب، ایدئولوژیک دانستن نظام آموزشی ایران چندان با واقعیت­های نظام آموزشی همخوانی ندارد. پژوهش­های مختلفی نشان داده­اند که نظام آموزشی ایران، به تفاوت­های فرهنگی توجهی کافی نداشته­ و بیشتر مروجِ فرهنگ غالب و رسمی ملی به صورت مهندسی­گونه­ای است. کانونِ این پژوهش­ها بر درون­دادهای نظام آموزشی متمرکز بوده است. پژوهش حاضر با تکیه بر روش آمیخته اکتشافی تلاش داشت تا هم درون­دادها و هم فرایندهای آموزشی را مورد بررسی قرار دهد تا به راستی­آزمایی این ادعا بپردازد که آیا چنین ادعایی، با واقعیتِ موجود در نظام آموزشی همخوانی دارد. به این ترتیب، در بخش کیفی، ابتدا تجربه­های زیسته­ی معلمان از ملاک­هایی که برای انتخاب و استخدامشان در نظر گرفته شده بود، واکاوی شد (درون­دادها) و سپس در بخش کمی، موفقیت معلم در کلاس درس بر مبنای ملاک­های مطرح شده پیش بینی شد (فرایندها). یافته­های این پژوهش نشان داد که در استخدام معلمان به هویتی علمی و هویتی ایدئولوژیک بها داده می­شود و بدان دلیل ملاک­هایی مانند موفقیت­های شخصی، امتیازهای ویژه و مبانی اعتقادی و اخلاقی مطرح می­شوند. با این وجود، تنها موفقیت­های شخصی معلم است که می­تواند موفقیت او در کلاس درس را پیش بینی کند. این نشان می­دهد که هویتِ ایدئولوژیک تنها در درون­دادها نمود یافته­ها است و عملاً در فرایندهای کلاسی و درسی نهادینه نشده است. به این ترتیب، ایدئولوژیک دانستن نظام آموزشی ایران چندان با واقعیت­های نظام آموزشی همخوانی ندارد. پژوهش­های مختلفی نشان داده­اند که نظام آموزشی ایران، به تفاوت­های فرهنگی توجهی کافی نداشته­ و بیشتر مروجِ فرهنگ غالب و رسمی ملی به صورت مهندسی­گونه­ای است. کانونِ این پژوهش­ها بر درون­دادهای نظام آموزشی متمرکز بوده است. پژوهش حاضر با تکیه بر روش آمیخته اکتشافی تلاش داشت تا هم درون­دادها و هم فرایندهای آموزشی را مورد بررسی قرار دهد تا به راستی­آزمایی این ادعا بپردازد که آیا چنین ادعایی، با واقعیتِ موجود در نظام آموزشی همخوانی دارد. به این ترتیب، در بخش کیفی، ابتدا تجربه­های زیسته­ی معلمان از ملاک­هایی که برای انتخاب و استخدامشان در نظر گرفته شده بود، واکاوی شد (درون­دادها) و سپس در بخش کمی، موفقیت معلم در کلاس درس بر مبنای ملاک­های مطرح شده پیش بینی شد (فرایندها). یافته­های این پژوهش نشان داد که در استخدام معلمان به هویتی علمی و هویتی ایدئولوژیک بها داده می­شود و بدان دلیل ملاک­هایی مانند موفقیت­های شخصی، امتیازهای ویژه و مبانی اعتقادی و اخلاقی مطرح می­شوند. با این وجود، تنها موفقیت­های شخصی معلم است که می­تواند موفقیت او در کلاس درس را پیش بینی کند. این نشان می­دهد که هویتِ ایدئولوژیک تنها در درون­دادها نمود یافته­ها است و عملاً در فرایندهای کلاسی و درسی نهادینه نشده است. به این ترتیب، ایدئولوژیک دانستن نظام آموزشی ایران چندان با واقعیت­های نظام آموزشی همخوانی ندارد. پژوهش­های مختلفی نشان داده­اند که نظام آموزشی ایران، به تفاوت­های فرهنگی توجهی کافی نداشته­ و بیشتر مروجِ فرهنگ غالب و رسمی ملی به صورت مهندسی­گونه­ای است. کانونِ این پژوهش­ها بر درون­دادهای نظام آموزشی متمرکز بوده است. پژوهش حاضر با تکیه بر روش آمیخته اکتشافی تلاش داشت تا هم درون­دادها و هم فرایندهای آموزشی را مورد بررسی قرار دهد تا به راستی­آزمایی این ادعا بپردازد که آیا چنین ادعایی، با واقعیتِ موجود در نظام آموزشی همخوانی دارد. به این ترتیب، در بخش کیفی، ابتدا تجربه­های زیسته­ی معلمان از ملاک­هایی که برای انتخاب و استخدامشان در نظر گرفته شده بود، واکاوی شد (درون­دادها) و سپس در بخش کمی، موفقیت معلم در کلاس درس بر مبنای ملاک­های مطرح شده پیش بینی شد (فرایندها). یافته­های این پژوهش نشان داد که در استخدام معلمان به هویتی علمی و هویتی ایدئولوژیک بها داده می­شود و بدان دلیل ملاک­هایی مانند موفقیت­های شخصی، امتیازهای ویژه و مبانی اعتقادی و اخلاقی مطرح می­شوند. با این وجود، تنها موفقیت­های شخصی معلم است که می­تواند موفقیت او در کلاس درس را پیش بینی کند. این نشان می­دهد که هویتِ ایدئولوژیک تنها در درون­دادها نمود یافته­ها است و عملاً در فرایندهای کلاسی و درسی نهادینه نشده است. به این ترتیب، ایدئولوژیک دانستن نظام آموزشی ایران چندان با واقعیت­های نظام آموزشی همخوانی ندارد.

هر زمانی که بازدیدکنندگان به یک مکان توریستی قدم می گذارند باعث ایجاد یک تاثیر منفی در آن منطقه می شوند و این حقیقتی اجتناب ناپذیر است. یک برنامه اکوتوریسمی بسیاری از فعالیت های مربوط به استفاده های عمومی و بازدیدی را که هم اثر مثبت و هم اثر منفی دارد به کار می گیرد و یک طرح مدیریتی اکوتوریسم، درصدد کاهش این اثرات می باشد. پس یکی از راهبردهای بنیادی مدیریت اکوتوریسم، کنترل و مدیریت کردن اثرات بازدیدکنندگان است. برای دستیابی به موفقیت در طرح مدیریتی باید میزان تاثیر فعالیت ها بر محیط زیست طبیعی و پیرامونی کاملا شناخته شود. کنترل و پایش دقیق این اثرات نیازمند یک طرح کلی مدیریت مکان است. در این طرح، ذینفعان مشتاق و افرادی که آموزش دیده اند، نیز مشارکت دارند. با این توضیحات اولین روش توسعه یافته برای نشان دادن اثرات توریسم از موضوع و مفهوم ظرفیت برد، گرفته شده است. مفهوم ساده تری از ظرفیت برد، تعداد محدود شده بازدیدکننده است که می تواند بسیاری مواقع به عنوان راه حلی برای کاهش اثرات در مناطق کوچک بکار گرفته شود. در این تحقیق سعی شده است مباحث مربوط به ظرفیت برد و پایش فعالیت های بازدیدی مطرح گردد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

مقدمه: ایدز به دلیل عدم درمان قطعی و فقدان واکسن موثر یکی از مهم ترین عوامل مرگ و میر در جهان به شمار می رود. تنها راه کنترل بیماری، آموزش راه های پیشگیری و ارتقای سطح آگاهی به خصوص در قشر جوان است. این مطالعه با هدف تعیین سطح آگاهی عامه مردم جهت برنامه ریزی آموزشی ایدز متناسب با نیازهای جامعه صورت گرفت.روش ها: در این مطالعه مقطعی 300 نفر از بازدیدکنندگان نمایشگاه نیروی انتظامی در سال 1389 به طور داوطلبانه وارد مطالعه شدند و مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه ای مشتمل بر دو بخش اطلاعات فردی و سوال های سنجش آگاهی با روایی و پایایی کافی بود. داده ها در نرم افزار SPSS نسخه 17 وارد شد و برای آنالیز نتایج از آزمون های c2  و ضریب همبستگی Pearson استفاده شد.نتایج: میانگین نمره آگاهی شرکت کنندگان 8.7±38.7 از 59 امتیاز بود. 16.7 درصد شرکت کنندگان دارای آگاهی ضعیف، 61.0 درصد متوسط و 22.3 درصد آگاهی خوبی در زمینه ایدز و راه های انتقال آن داشتند. نمره آگاهی با جنس، شغل و تحصیلات رابطه معنی دار نشان داد؛ به طوری که نمره آگاهی در زنان خانه دار و تحصیلات بالاتر از دیپلم بیشتر از سایرین بود. نمره آگاهی با سن و وضعیت تاهل ارتباط معنی دار نداشت.بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج به نظر می رسد که سطح آگاهی بیشتر افراد جامعه مورد پژوهش در مورد راه های پیشگیری و انتقال ایدز متوسط و در حد مطلوب نیست. لازم است جهت ارتقای سلامت جامعه و حفظ سطح مطلوب دانش مردم به مساله آموزش توجه بیشتری مبذول گردد.